🏙️ Zvornik: Grad na Drini, između Majevice i istorije
Zvornik je grad u istočnom delu Republike Srpske, Bosna i Hercegovina, smešten na levoj obali reke Drine, naspram Malog Zvornika u Srbiji. Predstavlja administrativni, kulturni i privredni centar Zvorničkog kraja, sa bogatom istorijom i strateškim značajem još od srednjeg veka.
Prema popisu iz 2013. godine, grad Zvornik ima:
| Kategorija | Broj stanovnika |
|---|---|
| Grad Zvornik (ukupno) | 58.856 |
| Naseljeno mesto Zvornik | 11.082 |
| Broj naselja | 61+ |
🗺️ Geografski položaj
Zvornik se nalazi na nadmorskoj visini od 146 m, na istočnim obroncima planine Majevice, uz reku Drinu, koja predstavlja prirodnu granicu sa Srbijom. Grad se prostire na površini od 376 km², sa raznovrsnim reljefom — od dolinskih proširenja do brdskih padina.
🧭 Granična područja:
- Istok: Drina i opštine Mali Zvornik i Loznica (Srbija)
- Jug: Bratunac, Milići, Vlasenica
- Zapad: Šekovići, Osmaci, Kalesija
- Sever: Bijeljina, Ugljevik, Lopare
🌦️ Klima:
- Umereno-kontinentalna
- Prosečna julska temperatura: 25–38°C
- Prosečna januarska temperatura: -8 do +8°C
- Padavine: oko 850 mm godišnje
- Magle česte uz Drinu i Sapnu
👥 Stanovništvo
Zvornik ima mešovitu etničku strukturu, sa većinskim srpskim stanovništvom.
📊 Etnički sastav (2013):
| Nacionalnost | Broj | Udeo (%) |
|---|---|---|
| Srbi | 38.579 | 65.6% |
| Bošnjaci | 19.855 | 33.7% |
| Ostali | 422 | 0.7% |
U naseljenom mestu Zvornik, Srbi čine oko 84%, Bošnjaci oko 15%, a ostali manjine.
⚙️ Privreda
Zvornik ima industrijsku tradiciju, ali se danas oslanja na kombinaciju proizvodnje, trgovine, poljoprivrede i usluga.
🏭 Industrija:
- Alumina d.o.o. – hemijska industrija, prerada boksita
- Boksit Milići – rudarska eksploatacija (regionalno povezano)
- Drvna i metalna prerada
- Građevinarstvo i zanatstvo
🌾 Poljoprivreda:
- Voćarstvo (šljiva, jabuka)
- Povrtarstvo (paradajz, paprika)
- Stočarstvo (goveda, svinje)
🛍️ Trgovina i usluge:
- Tržni centri, lokalne radnje
- Ugostiteljstvo, banke, zanatske radnje
- Turizam: Zvorničko jezero, tvrđava Đurđev grad
🕰️ Istorija
Zvornik se prvi put pominje 1410. godine kao Zvonik, a kasnije pod današnjim imenom. Njegova tvrđava — Đurđev grad — dominira nad gradom i potiče iz 13. veka.
📜 Ključni istorijski trenuci:
- Srednji vek: pod vlašću Zlatonosovića, zatim srpske despotovine
- Osmanski period: sedište Zvorničkog sandžaka (od 1480), kasaba sa 50 zanatlija
- Austro-Ugarska: od 1878. kotarsko sedište
- Kraljevina Jugoslavija: deo Drinske banovine
- NDH (1941–1945): okupacija i stradanja
- SFRJ: regionalni centar, industrijski razvoj
- Ratni period (1992–1995): borba za opstanak starosedelačkog srpskog naroda
🎭 Kultura i obrazovanje
- Zvorničko kulturno leto
- Muzej Zvornika
- Stari grad Zvornik – nacionalni spomenik
- Manastir Papraća (u okolini)
- Osnovne i srednje škole
- Visoka škola za poslovnu ekonomiju
🛣️ Infrastruktura i saobraćaj
- Mostovi preko Drine: Karakaj (saobraćajni), pešački most u centru
- Putevi: ka Bijeljini, Tuzli, Sarajevu, Beogradu
- Železnica: regionalna povezanost
- Zvorničko jezero: nastalo pregrađivanjem Drine 1955. godine
Izvori:
- Wikipedia – Grad Zvornik
- Zvornik – SH Wikipedia
- Zvornički.ba – Istorija Zvornika
- Studenti.rs – Geografija Zvornika