Beograd

🏞️ Beograd: Glavni grad Srbije na raskrsnici Balkana i srednje Evrope

Beograd je glavni i najveći grad Republike Srbije, smešten na ušću reke Save u Dunav, gde se Panonska nizija susreće sa Balkanskim poluostrvom. Sa statusom posebne teritorijalne jedinice, Beograd je administrativni, kulturni, privredni i politički centar Srbije, kao i jedan od najstarijih gradova Evrope.

Prema popisu iz 2022. godine, Beograd ima:

🗺️ Geografski položaj

Beograd se prostire na dvema obalama Save i Dunava, obuhvatajući delove Šumadije, Srema i Banata. Grad se nalazi na nadmorskoj visini od oko 117 m, sa reljefom koji varira od ravničarskog severa do brdovitog juga.

🧭 Granične oblasti:

• Sever: Panonska nizija (Zemun, Surčin)
• Jug: Šumadijska greda (Avala, Kosmaj)
• Istok: Banatska ravnica (Palilula)
• Zapad: Srem (Novi Beograd, Zemun)

🌦️ Klima:

• Umereno-kontinentalna
• Prosečna godišnja temperatura: 13°C
• Padavine: oko 700 mm godišnje
• Sunčani sati: preko 2.000 godišnje
• Poznat vetar: Košava (hladan istočni vetar)

👥 Stanovništvo

Beograd ima etnički raznovrsnu ali većinski srpsku populaciju. Grad je tokom 20. veka bio utočište za migrante iz bivših jugoslovenskih republika, što je dodatno obogatilo njegovu demografsku sliku.

📊 Etnički sastav (2022):

Najgušće naseljene opštine: Novi Beograd, Zvezdara, Voždovac, Palilula

⚙️ Privreda

Beograd je ekonomski motor Srbije, sa razvijenim sektorima usluga, industrije, IT-a, trgovine i turizma.

🏭 Industrija:

• Elektroprivreda Srbije (EPS)
• Galenika – farmaceutska industrija
• Imlek – prehrambena industrija
• Beogradski sajam – poslovni i sajamski centar

💻 IT i start-up scena:

• Nordeus, FishingBooker, Seven Bridges
• Beograd je domaćin Digitalnog EXPO 2027

🛍️ Trgovina i usluge:

• Tržni centri: Ušće, Delta City, Galerija
• Banke, osiguravajuće kuće, logistika
• Turizam: hoteli, restorani, vodiči 

🕰️ Istorija

Beograd ima istoriju dugu preko 7.000 godina, sa kontinuitetom naseljenosti od Vinčanske kulture do savremenog doba.

📜 Ključni istorijski trenuci:

• 279. p.n.e.: Kelti osnivaju Singidunum
• 1. vek n.e.: Rimski grad i kastrum
• 878. godine: Prvi pomen imena „Beograd“ u pismu pape Jovana VIII
• 1404.: Despot Stefan Lazarević proglašava Beograd prestonicom
• 1521.: Osmanlije osvajaju grad
• 1717–1739.: Austrijska uprava, urbanizacija
• 1806.: Karađorđe oslobađa Beograd
• 1867.: Turska predaje ključeve grada knezu Mihailu
• 1918–2006.: Prestonica Jugoslavije, Srbije i Crne Gore
• 1999.: NATO bombardovanje
• 2000–danas: Demokratske promene, razvoj i internacionalizacija 

🎭 Kultura i obrazovanje

Beograd je kulturna prestonica Balkana, sa brojnim institucijama, manifestacijama i umetničkim centrima.

🏛️ Znamenitosti:

• Kalemegdan, Hram Svetog Save, Skadarlija
• Narodni muzej, Muzej savremene umetnosti
• Kuća cveća, Avala, Beogradska tvrđava

📚 Obrazovanje:

• Univerzitet u Beogradu (osnovan 1808)
• Više od 30 fakulteta, 100 škola
• Instituti: Vinča, Mihajlo Pupin, SANU

🛣️ Infrastruktura i saobraćaj

• Aerodrom Nikola Tesla – međunarodni saobraćajni čvor
• Beogradski metro – u izgradnji (prva linija do 2028)
• Beovoz i BG voz – gradska železnica
• Autoputevi: E-75, E-70, Koridor 10
• Mostovi: Gazela, Brankov, Pupinov, Most na Adi